ODSZKODOWANIE A ZADOŚĆUCZYNIENIE ZA KRZYWDĘ
ODSZKODOWANIE – SZKODA
Przepisy kodeksu cywilnego nie określają definicji szkody. Szkoda określana jest najczęściej jako uszczerbek w dobrach poszkodowanego, poniesiony wbrew woli poszkodowanego. Pod pojęciem “szkoda” rozumieć należy różnicę pomiędzy stanem majątku poszkodowanego a stanem, jaki istniałby, gdyby brak było czynnika szkodzącego.
Szkoda może obejmować:
- straty, które poszkodowany poniósł lub
- utratę korzyści, które mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono – utracone korzyści.
Szkoda rozumiana jako strata oznacza pogorszenie się sytuacji majątkowej poszkodowanego. W doktrynie wskazuje się, że pogorszenie się sytuacji majątkowej poszkodowanego może powstać na skutek zmniejszenia się posiadanych aktywów lub też zwiększenia jego pasywów.
Zmniejszenie aktywów polega na utracie całości lub części rzeczy (wartości) lub zniszczenie poszczególnych elementów majątkowych, które dotąd przysługiwały poszkodowanemu.
Z kolei utrata korzyści ma charakter hipotetyczny, w ramach którego ustala się jak wyglądałby stan praw i interesów poszkodowanego, gdyby nie nastąpiło zdarzenie wyrządzające szkodę. W razie dochodzenia naprawienia szkody w postaci utraconych korzyści, utrata korzyści musi być przez żądającego odszkodowania wykazana z tak dużym prawdopodobieństwem, że praktycznie w świetle doświadczenia życiowego można przyjąć, że utrata korzyści rzeczywiście miała miejsce.
ZADOŚĆUCZYNIENIE – KRZYWDA
Krzywdę określa się jako wszelkie ujemne uczucia, cierpienia i przeżycia psychiczne, które nie dają się w prosty sposób przeliczyć na wartości pieniężne. W orzecznictwie jako krzywdę przeważnie postrzega się wyłącznie skutki naruszenia dóbr osobistych poszkodowanego.
Zadośćuczynienie przysługuje przede wszystkim z tytułu:
- uszkodzenia ciała,
- wywołania rozstroju zdrowia,
- pozbawienia wolności.
JAK ODRÓŻNIĆ ODSZKODOWANIE OD ZADOŚĆUCZYNIENIA
Przede wszystkim należy podkreślić, że na podstawie przepisów kodeksu cywilnego wyróżniamy dwa rodzaje szkód. Są to szkody majątkowe i szkody niemajątkowe.
Kryterium odróżniającym jest charakter dóbr, które doznają uszczerbku. W przypadku uszczerbku w majątku poszkodowanego mamy do czynienia ze szkodą majątkową. Natomiast ze szkodą o charakterze niemajątkowym mamy do czynienia, gdy uszczerbkiem dotknięte są dobra osobiste. Różnicę stanowi zatem różny cel obu świadczeń.
Przepisy kodeksu cywilnego stosują wyraźne rozróżnienie terminologiczne dla określenia obu rodzajów uszczerbków.
Reasumując, określenie “szkoda” odnosi się do uszczerbku w majątku – szkoda majątkowa. Powstanie szkody o charakterze majątkowym, przy spełnieniu wymaganych prawem przesłanek, rodzi obowiązek odszkodowania. Z kolei szkoda o charakterze niemajątkowym, związana z naruszeniem dóbr osobistych, określana jest jako krzywda. Świadczeniem mającym usunąć następstwa krzywdy jest zadośćuczynienie.