Powstanie spółki komandytowo-akcyjnej
Spółka komandytowo-akcyjna
Zgodnie z definicją wskazaną w Kodeksie spółek handlowych, spółką komandytowo-akcyjną jest spółka osobowa mająca na celu prowadzenie przedsiębiorstwa pod własną firmą, w której wobec wierzycieli za zobowiązania spółki co najmniej jeden wspólnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a co najmniej jeden wspólnik jest akcjonariuszem. Wobec tego w tym rodzaju spółki występują głównie dwa rodzaje osób – czyli komplementariusze oraz akcjonariusze. Jej istotą jest połączenie aktywności inwestora aktywnego, którym jest komplementariusz, i inwestora pasywnego, którym jest akcjonariusz.
Odpowiedzialność komplementariusza jest odpowiedzialnością nieograniczoną, osobistą, solidarną i subsydiarną. Z uwagi na to to on prowadzi sprawy spółki, reprezentuje ją z mocy przepisów itd. Natomiast akcjonariusz jest obowiązany jedynie do świadczeń określonych w statucie spółki – akcjonariusz nie odpowiada za zatem zobowiązania spółki. Przepisy kodeksu spółek handlowych nie dają jemu możliwości wpływu, poza potencjalnym udziałem w procesie reprezentacji spółki (pełnomocnictwo, prokura), na bieżące działanie spółki.
Można także wspomnieć, iż komplementariusz oraz akcjonariusz uczestniczą w zysku spółki proporcjonalnie do ich wkładów wniesionych do spółki, chyba że statut stanowi inaczej. W tym zakresie można wskazać na wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 27 czerwca 2012 roku, według którego: ,,Prawo do zysku jest związane z akcją, nie zaś z osobą akcjonariusza, tak więc o przysługiwaniu bądź nie roszczenia o wypłatę dywidendy decydować będzie fakt, czy w chwili powzięcia uchwały o podziale zysku dana osoba była uprawnionym z akcji. Dlatego do czasu spełnienia w danym roku przesłanek powstania roszczenia o wypłatę dywidendy akcjonariusz nie posiada uprawnienia do żądania świadczenia od spółki”. Możliwość udziału byłego wspólnika w zysku niezależna jest zaś od okoliczności czy ustępujący wspólnik uczestniczył i miał wpływ na określone sprawy, czy też takiego wpływu nie miał (kiedy jeszcze wspólnikiem pozostawał).
Cechy charakterystyczne spółki
Spółka zbliżona jest do spółki komandytowej, gdzie inwestorem pasywnym był komandytariusz. Spółka ma zdolność prawną, zdolność do czynności prawnych (może nabywać prawa, w tym własność nieruchomości oraz inne prawa rzeczowe, i zaciągać zobowiązania), zdolność sądową (może pozywać i być pozywaną), działa pod swoją własną firmą, ma wyodrębnienie organizacyjne i majątkowe (odrębność od majątku wspólników.
Spółka ta posiada także pewne zbieżności ze spółką jawną oraz akcyjną. W sprawach nieuregulowanych w ksh do spółki komandytowo-akcyjnej stosuje się:
- w zakresie stosunku prawnego komplementariuszy, zarówno między sobą, wobec wszystkich akcjonariuszy, jak i wobec osób trzecich, a także do wkładów tychże wspólników do spółki, z wyłączeniem wkładów na kapitał zakładowy – odpowiednio przepisy dotyczące spółki jawnej,
- w pozostałych sprawach – odpowiednio przepisy dotyczące spółki akcyjnej, a w szczególności przepisy dotyczące kapitału zakładowego, wkładów akcjonariuszy, akcji, rady nadzorczej i walnego zgromadzenia.
Kodeks w zakresie spółki komandytowo-akcyjnej przewiduje także odpowiednie wymagania dotyczące minimalnego kapitału zakładowego. Kapitał zakładowy spółki komandytowo-akcyjnej powinien wynosić co najmniej 50 000 złotych. Spółka komandytowo-akcyjna jest jedyną spółką osobową, której konstrukcja opiera się na kapitale zakładowym, będącym atrybutem spółek kapitałowych. Kapitał zakładowy spółki komandytowo-akcyjnej dzieli się na akcje o równej wartości nominalnej, a wartość nominalna jednej akcji nie może być niższa niż 1 grosz.
W kodeksie zawarte są także postanowienia dotyczące firmy takiej spółki. Firma spółki komandytowo-akcyjnej powinna zawierać nazwiska jednego lub kilku komplementariuszy oraz dodatkowe oznaczenie “spółka komandytowo-akcyjna”. Dopuszczalne jest używanie w obrocie skrótu “S.K.A.”. Dla przykładu firma takiej spółki może wyglądać np. w ten sposób: Nowak i Kowalski spółka komandytowo-akcyjna. Dodatkowo, jeżeli komplementariuszem jest osoba prawna, firma spółki komandytowo-akcyjnej powinna zawierać pełne brzmienie firmy (nazwy) tej osoby prawnej z dodatkowym oznaczeniem “spółka komandytowo-akcyjna”.
Nie wyklucza jednak to zamieszczenia nazwiska komplementariusza, który jest osobą fizyczną. KSH wskazuje również, iż nazwisko albo firma (nazwa) akcjonariusza nie może być zamieszczane w firmie spółki. W przypadku zamieszczenia nazwiska albo firmy (nazwy) akcjonariusza w firmie spółki akcjonariusz ten odpowiada wobec osób trzecich tak jak komplementariusz. Jest to jednak dość taki ,,akademicki” przykład i w praktyce tego typu sytuacje występują bardzo rzadko.
Ponadto, warto także pamiętać, iż pisma i zamówienia handlowe składane przez spółkę komandytowo-akcyjną w formie papierowej i elektronicznej, a także informacje na stronach internetowych spółki powinny zawierać:
- firmę spółki, jej siedzibę i adres,
- oznaczenie sądu rejestrowego, w którym przechowywana jest dokumentacja spółki oraz numer pod którym spółka jest wpisana do rejestru,
- numer identyfikacji podatkowej (NIP),
- wysokość kapitału zakładowego i kapitału wpłaconego.
Powstanie spółki
Kolejne z omawianych regulacji dotyczą już wprost samego powstania spółki. Zasadą jest, że spółka ta działa na podstawie statutu, a osoby podpisujące statut są założycielami spółki. Statut powinni podpisać co najmniej wszyscy komplementariusze. Statut spółki komandytowo-akcyjnej powinien być sporządzony w formie aktu notarialnego. Taki statut powinien posiadać także odpowiednie elementy i zgodnie z art. 130 KSH, statut spółki komandytowo-akcyjnej powinien zawierać:
- firmę i siedzibę spółki,
- przedmiot działalności spółki,
- czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony,
- oznaczenie wkładów wnoszonych przez każdego komplementariusza oraz ich wartość,
- wysokość kapitału zakładowego, sposób jego zebrania, wartość nominalną akcji i ich liczbę ze wskazaniem, czy akcje są imienne, czy na okaziciela,
- liczbę akcji poszczególnych rodzajów i związane z nimi uprawnienia, jeżeli mają być wprowadzone akcje różnych rodzajów,
- nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) komplementariuszy oraz ich siedziby, adresy albo adresy do doręczeń albo adresy do doręczeń elektronicznych,
- organizację walnego zgromadzenia i rady nadzorczej, jeżeli ustawa lub statut przewiduje ustanowienie rady nadzorczej.
Duże znaczenie w tym kontekście posiadają wkłady komplementariusza do spółki. Wkłady wnoszone przez komplementariusza na kapitał zakładowy podlegają przepisom o wkładach na pokrycie akcji w spółce akcyjnej. W szczególności gdy mowa o wkładach niepieniężnych, będzie tu wchodził w grę przepis o zdolności aportowej oraz przepisy o sprawozdaniu założycieli i badaniu rewidenckim[7]. Związane jest to z tym, iż komplementariusz może wnieść wkład do spółki komandytowo-akcyjnej na kapitał zakładowy lub na inne fundusze. Warto przy tym jednak pamiętać, iż wniesienie przez komplementariusza wkładu na kapitał zakładowy nie wyłącza jego nieograniczonej odpowiedzialności za zobowiązania spółki. W dalszym ciągu zatem jego odpowiedzialność będzie szeroko zakrojona.
Zgłoszenie spółki do sądu (KRS)
Idąc dalej, po podpisaniu statutu nadchodzi kolejny etap, w którym spółka musi zostać zgłoszona do sądu rejestrowego. Zgłoszenie spółki komandytowo-akcyjnej do sądu rejestrowego powinno zawierać odpowiednie elementy takie jak:
- firmę, siedzibę i adres spółki,
- przedmiot działalności spółki,
- wysokość kapitału zakładowego, liczbę i wartość nominalną akcji,
- liczbę akcji uprzywilejowanych i rodzaj uprzywilejowania, jeżeli statut je przewiduje,
- wzmiankę, jaka część kapitału zakładowego została wpłacona przed zarejestrowaniem,
- nazwiska i imiona albo firmy (nazwy) komplementariuszy oraz okoliczności dotyczące ograniczenia ich zdolności do czynności prawnych, jeżeli takie istnieją,
- nazwiska i imiona osób uprawnionych do reprezentowania spółki i sposób reprezentacji; w przypadku gdy komplementariusze powierzyli tylko niektórym spośród siebie prowadzenie spraw spółki – zaznaczenie tej okoliczności,
- jeżeli przy zawiązaniu spółki akcjonariusze wnoszą wkłady niepieniężne – zaznaczenie tej okoliczności,
- czas trwania spółki, jeżeli jest oznaczony.
Należy także pamiętać, że również wszelkie zmiany w wymienionych informacjach także powinny być zgłaszane do sadu rejestrowego. Jeżeli wszystkie formalności zostaną spełnione, spółka zostanie wpisana do KRS. Taka spółka komandytowo-akcyjna powstaje z dopiero chwilą wpisu do rejestru, natomiast osoby, które działały w imieniu spółki po jej zawiązaniu, a przed jej wpisem do rejestru, odpowiadają solidarnie.